Η παρουσία μουσικών οργάνων στην εκτέλεση διαφόρων δημοτικών σκοπών και τραγουδιών
είναι κριτήριο για τη διαμόρφωση κατηγοριών. Εκείνο που πρέπει να επισημάνουμε
εξ αρχής είναι ότι απαραίτητη είναι η παρουσία οργάνων μόνο κατά την εκτέλεση
δημοτικών οργανικών σκοπών (χωρίς στίχους) και αυτό με αρκετή ρευστότητα
γιατί κάλλιστα ένας σκοπός μπορεί να αποδοθεί με σφύριγμα ή με τρα-λα-λα. Αντίθετα
όλα τα δημοτικά τραγούδια μπορούν να αποδοθούν με φωνητική εκτέλεση και μόνο.
Με βάση τα παραπάνω έχουμε τις εξής κατηγορίες:
- τραγούδια αυστηρώς φωνητικά:
Πρόκειται για τραγούδια που είναι καθιερωμένο να τραγουδιόνται χωρίς οργανική
συνοδεία (π.χ. ριζίτικα)
- τραγούδια με δυνατότητα οργανικής συνοδείας:
Εδώ ανήκουν τα όλα τα δημοτικά τραγούδια πλην αυτών που συναντήσαμε στην προηγούμενη
κατηγορία.
- οργανικοί σκοποί που μπορούν να αποδοθούν με τη φωνή ή σφύριγμα:
η παρουσία των οργάνων εδώ είναι πλεοναστική.
- σκοποί αυστηρά οργανικοί:
Πρόκειται κυρίως για σκοπούς με αυστηρά τελετουργικό ή έντονα εθιμικό χαρακτήρα
των οποίων η ουσία της ύπαρξής τους συνδέεται με τη οργανική εκτέλεση (πχ.
ο σκοπός του «κουρμπανιού» από την Αγ. Παρασκευή της Λέσβου)
- μουσικές φόρμες αυστηρά οργανικές:
Σε μουσικές φόρμες κυρίως αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα που η φωνητική εκτέλεση
δεν ανταποκρίνεται στο πεδίο και το επίπεδο της μουσικής δράσης, η οργανική
εκτέλεση πρέπει να θεωρείται σύμφυτη με την γνήσια απόδοση. (π.χ. οργανικό
μοιρολόι της Ηπείρου).
