Skip to main content.
Ο ΦΠΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ Ο ΦΠΑ

Σύμφωνα με το νέο νόμο του Υπουργείου Οικονομικών που ισχύει από 21/4/2010 (http://www.mnec.gr/export/sites/mnec/el/nomothesia/law/Documents/2010_04_21_nomosforod.pdf), για τους συγγραφείς, καλλιτέχνες και «ερμηνευτές έργων τέχνης» καταργείται η ισχύουσα απαλλαγή από τον ΦΠΑ (Άρθρο 62, 4). Αυτό σημαίνει ότι από 1/7/2010 οι πιο πάνω επαγγελματίες οφείλουν να δηλώσουν στην εφορία ότι εντάσσονται στο ΦΠΑ καθώς και να υποβάλλουν στην Εφορία ανά τρίμηνο ΦΠΑ, ακόμη και μηδενικό. Πριν προχωρήσουμε σε πρακτικά θέματα θα κάνουμε μια αναφορά στην αλλαγή και τις συνέπειες.

Τι ίσχυε – Τι αλλάζει
Κατ΄ αρχήν το καθεστώς που ίσχυε έως τώρα ήταν ότι  «απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών από συγγραφείς, καλλιτέχνες και ερμηνευτές έργων τέχνης, εκτός από αυτές που παρέχονται απευθείας στο κοινό» (ΚΦΕ, Άρθρο 22, ια΄). Οι τελευταίες μάλιστα υπάγονταν σε μειωμένο ΦΠΑ 9% (ΚΦΕ, Παράρτημα ΙΙΙ, 3). Δηλαδή σε ηχογράφηση σε studio ο μουσικός απαλλασσόταν από το ΦΠΑ ενώ σε συναυλία ενώπιων κοινού όχι. Επειδή υπήρχαν πολλές απορίες για το τι θεωρείται «απευθείας στο κοινό» το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε την ΠΟΛ (Πολυγραφημένη Υπουργική Εγκύκλιο) 347/1987 όπου α) ξεκαθαρίζει τι είναι «ερμηνευτής έργων τέχνης» («το πρόσωπο εκείνο που με διάφορους εκφραστικούς τρόπους που χρησιμοποιεί, ερμηνεύει ένα έργο τέχνης») και β) ορίζει ότι απευθείας στο κοινό θεωρείται η εκδήλωση όπου το κοινό πληρώνει κατ’ ευθείαν τον καλλιτέχνη. Δηλαδή όταν διοργανώνει μόνος του εκδηλώσεις ή όταν παίζει π.χ. σε ένα γάμο. Βέβαια δεν νομίζω ποτέ να έκοψε κανείς επίσημο παραστατικό σε γάμους έτσι ώστε να χρεώσει ΦΠΑ 9%. Οπότε πρακτικά οι μουσικοί (και οι άλλοι καλλιτέχνες) δεν εισέπρατταν ΦΠΑ ποτέ. Με τον νέο νόμο οι καλλιτέχνες εξακολουθούν να υπάγονται στον μειωμένο ΦΠΑ που είναι τώρα 11%. Οφείλουν όμως τώρα να τον εισπράττουν ως ελεύθεροι επαγγελματίες για όλα τα έσοδά τους που προέρχονται από καλλιτεχνικές ή συγγραφικές δραστηριότητες (με εξαίρεση την παροχή υπηρεσιών εξαρτημένης εργασίας ή εκπαίδευσης). Οφείλουν επίσης και να κάνουν δηλώσεις ΦΠΑ κάθε τρίμηνο όπως και οι λοιποί επαγγελματίες αποδίδοντας τον χρεωστικό ΦΠΑ.

Δίκαιο ή Άδικο
Ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος θεώρησε ότι το νέο καθεστώς θα αποτελέσει «ταφόπλακα» στις αμοιβές των μουσικών και με ανακοίνωσή του ζήτησε εξαίρεση των καλλιτεχνών από το ΦΠΑ:  (http://www1.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=5577467) Αλλά ας δούμε τα πράγματα πιο αναλυτικά. Άσχετα από το αν συμφέρει ή όχι, προσωπικά θεωρώ ότι η ρύθμιση αυτή είναι μάλλον δίκαιη, διότι η έννοια του ΦΠΑ δεν είναι ένα ακόμη φορολογικό χαράτσι αλλά η φορολόγηση της προστιθέμενης αξίας σε κάθε κομμάτι της αλυσίδας που οδηγεί στο τελικό προϊόν που καταναλώνει ο τελικός καταναλωτής. Στην περίπτωση π.χ. των μουσικών υπάρχει αυτή η αλυσίδα: ο συνθέτης γράφει ένα έργο παράγοντας το αρχικό προϊόν, το οποίο ενορχηστρώνει ο ενορχηστρωτής προσδίδοντάς του προστιθέμενη αξία, αντίστοιχα το παίζει ο εκτελεστής παράγοντας επίσης προστιθέμενη αξία στο προϊόν, που τελικά το εκμεταλλεύεται ο παραγωγός (δισκογραφική, διοργανωτής εκδηλώσεων ή ιδιοκτήτης κέντρου διασκέδασης) εισπράττοντας και ΦΠΑ από τον τελικό καταναλωτή. Άρα είναι συμβατό με την λογική του ΦΠΑ (βλ. http://el.wikipedia.org/wiki/Φόρος_Προστιθέμενης_Αξίας), σε αντίθεση με την πολυσυζητημένη επιβολή ΦΠΑ στους γιατρούς και δικηγόρους όπου δεν υπάρχει η έννοια της προστιθέμενης αξίας.

Ο ΦΠΑ των καλλιτεχνών και η Ε.Ε.
Υπάρχει παραφιλολογία σχετικά με οδηγίες της Ε.Ε. που επιβάλλουν στα κράτη μέλη τον ΦΠΑ στους καλλιτέχνες. Η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετη. Η οδηγία 2006/112/ΕΚ ορίζει ότι «τα κράτη μέλη μπορούν να εξακολουθήσουν να απαλλάσσουν από τον φόρο για παροχές υπηρεσιών συγγραφέων, καλλιτεχνών και ερμηνευτών έργων τέχνης». Στην πράξη στην πλειοψηφία τους οι χώρες της Ε.Ε. εντάσσουν τους καλλιτέχνες στον ΦΠΑ. (Εξαίρεση: Σουηδία, Φινλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Λετονία, Κύπρος και Ελλάδα έως τώρα).

Καλό ή κακό ο ΦΠΑ στους καλλιτέχνες;
Ο ΦΠΑ συνεπάγεται μια πρόσθετη ταλαιπωρία για τους μουσικούς με τρίμηνες δηλώσεις ΦΠΑ και όλη τη σχετική γραφειοκρατία. Μπορεί όμως να αποβεί προς όφελος των καλλιτεχνών. Και εξηγούμαι γιατί: Α) Τον ΦΠΑ δεν θα τον επιβαρυνθεί ο μουσικός –όπως εσφαλμένα υποστηρίζει ο ΠΜΣ- αλλά ο εργοδότης του, ο οποίος ουσιαστικά ούτε αυτός τον επιβαρύνεται διότι εισπράττει ούτως ή άλλως ΦΠΑ (ποτά, CD23%) και έτσι γι αυτόν είναι το ίδιο αν θα τον αποδώσει στην εφορία ή στον καλλιτέχνη. Β) Ο μουσικός από την άλλη μεριά, που θεωρείται ελεύθερος επαγγελματίας, θα μπορεί τώρα να συμψηφίζει τον ΦΠΑ για αγορές και έξοδα σχετικά με το επάγγελμά του, όπως επισκευή και αγορά οργάνων, παρτιτουρών, CD, έξοδα μετακίνησης, ακόμα και επαγγελματικής ένδυσης ή φαγητού. Έτσι πρακτικά όχι μόνο μειώνονται τα έσοδα του μουσικού αλλά αντίθετα αυξάνονται κατά 12% εφ’ όσον μπορέσει να συμψηφίσει τον ΦΠΑ που εισπράττει, πράγμα όχι πολύ δύσκολο, διότι ο ΦΠΑ των εξόδων του είναι συνήθως ο υψηλός έναντι του χαμηλού που εισπράττει. Με την νέα ρύθμιση του ΦΠΑ στους καλλιτέχνες συνεπώς οι μουσικοί μπορούν να βγουν ωφελημένοι. Αυτοί που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι οι χαμένοι, είναι οι επιχορηγούμενοι φορείς διότι θα πρέπει τώρα να πληρώνουν ΦΠΑ χωρίς να τον εισπράττουν.

Πρακτικές οδηγίες για τον ΦΠΑ
Μια και οι καλλιτέχνες είναι άπειροι με τον ΦΠΑ, θεωρώ ότι είναι χρήσιμες κάποιες οδηγίες:

  1. Μην επιτρέψετε σε κανέναν εργοδότη σας να εντάξει στην κανονισμένη αμοιβή σας τον ΦΠΑ. Ο ΦΠΑ είναι πάντα επιπλέον της αμοιβής. Ακόμη και όπου ορίζονται οι αμοιβές από συλλογικές συμβάσεις, ο ΦΠΑ θα πρέπει να υπολογιστεί επιπλέον.
  2. Για να υπολογίσετε εύκολα τον ΦΠΑ 11%, απλά πολλαπλασιάστε την μικτή αμοιβή σας επί 0,11 (π.χ. αμοιβή 2000€=ΦΠΑ 220€).
  3. Η παρακράτηση 20% γίνεται επί του καθαρού ποσού πριν την προσθήκη του ΦΠΑ.
  4. Οι αμοιβές από υπηρεσίες εκπαίδευσης σε Ωδεία και αναγνωρισμένα εκπαιδευτήρια απαλλάσσονται του ΦΠΑ. Το ίδιο και κάθε μορφή εξαρτημένης εργασίας (μισθωτή ή οποιαδήποτε άλλη σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης εργαζομένου - εργοδότη).
  5. Στις παραμεθόριες περιοχές (περιλαμβάνονται και τα νησιά του Αιγαίου) ισχύει μείωση του ΦΠΑ κατά 30% (δηλαδή αντί για 11%, 8%)
  6. Μάθετε το ΑΦΜ σας απ’ έξω και ζητάτε τιμολόγια για κάθε αγορά που θα μπορούσατε να σχετίσετε με το επάγγελμά σας (ακόμη και έπιπλα), και μαζεύετέ τα έτσι ώστε να συμψηφίσετε τον ΦΠΑ με αυτόν που θα έχετε εισπράξει.
  7. Ακόμη και αν δεν έχετε έσοδα με ΦΠΑ, να μαζεύετε τα τιμολόγια εξόδων διότι ο πιστωτικός ΦΠΑ μεταφέρεται στα επόμενα τρίμηνα αλλά και στα επόμενα έτη.
  8. Θα πρέπει να κάνετε δήλωση ένταξης στο ΦΠΑ στην εφορία, στο Μητρώο της ΔΟΥ σας.
  9. Μην ξεχνάτε να κάνετε δήλωση ΦΠΑ (ακόμη και μηδενική) κάθε τρίμηνο διότι αυτό επισύρει πρόστιμο 45€.
  10. Μάθετε να κάνετε ηλεκτρονικά την δήλωση ΦΠΑ μέσω του TAXIS (https://www.taxisnet.gr/). Είναι εύκολο και γλιτώνετε πολλά έξοδα λογιστή.
  11. Οι καταληκτικές ημερομηνίες δήλωσης ΦΠΑ κάθε τρίμηνο είναι η 25η του επόμενου μήνα που ακολουθεί to τρίμηνο, ηλεκτρονικά η 26η και προκειμένου για πιστωτική ή μηδενική δήλωση το τέλος του μήνα.

Πιστεύω να διευκρινίστηκαν κάπως τα πράγματα όσον αφορά στη νέα κατάσταση. Αν θεωρήσετε ότι έχω κάνει κάπου λάθος ή αν έχετε κάποια απορία επικοινωνήστε.

Κώστας Μόσχος (kostas@iema.gr)