Η ταξινόμηση με βάση τη μορφή θα γίνει με δύο άξονες: το μέγεθος και την δομή
της ποιητικής φόρμας:
- από άποψη μεγέθους
Το πλήθος των στίχων δεν έχει κάποια βάση αναφοράς για κάθε από τις
παρακάτω κατηγορίες. Εκείνο που μπορούμε να πούμε με ασφάλεια είναι ότι τα
τραγούδια της ανθρώπινης ζωής είναι συνήθως ολιγόστιχα (με εξαίρεση ίσως μερικά
κάλαντα). Οι προτεινόμενες κατηγορίες είναι:
- μακροσκελή (ακριτικά, έμμετρα μυθιστορήματα)
- πολύστιχα (παραλογές)
- ολιγόστιχα (τραγούδια ανθρώπινης ζωής)
- από άποψη δομής
Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες αυτών των τραγουδιών. Οι στιχολογίες και τα
στροφικά.
- στιχολογίες:
Τραγούδια που απαρτίζονται από μια σειρά στίχων ανομοιο-κατάληκτων, με ενιαίο
μετρικό πρότυπο (συνήθως 15σύλλαβο).
- στροφικά:
κατά διστιχία (απλά στροφικά): είναι η πιο συνηθισμένη ποιητική στροφική
φόρμα. Πρόκειται ουσιαστικά για στιχολογίες των οποίων ανά δύο συνεχόμενους
οι στίχοι τους ομοιοκαταληκτούν.
- σύνθετα στροφικά:
εδώ η ποικιλία είναι μεγάλη. Το γενικό πρότυπο της φόρμας
είναι η εναλλαγή στροφών διαφορετικής μετρικής βάσης που απαρτίζονται από
ομοιοκατάληκτα δίστιχα ή τετράστιχα (χωρίς να αποκλείεται και κάποια παρέκβαση
με εξαιρέσεις ανομοιοκατάληκτων στίχων).
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή μας στο εξής:
Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση της αρχικής ποιητικής φόρμας ενός τραγουδιού με
την τελική που μπορεί να πάρει μέσα από την διαδικασία μουσικής μορφοποίησης
του. Η μουσική μορφοποίηση με τις αναδιπλώσεις, τις αντιστροφές και τις προτάξεις
ολόκληρων στίχων, τους ανασυλλαβισμούς και τις εκ των υστέρων παρεμβολές επιφωνημάτων,
λέξεων, ή και φράσεων είναι συχνά υπεύθυνη για την αναδιάπλαση της αρχικής ποιητικής
φόρμας ενός τραγουδιού.
