Το ελαφρό τραγούδι

Δίσκος της Columbia του'45 

Θάνου Παπαδόπουλου: «Βγάλε τη μάσκα σου»

H εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, Μουσικών και Μεταφραστών, το συμβούλιο του 1950: Από αριστερά (όρθιοι), Κ. Γιαννίδης, Α. Γιαλαμάς, Μ. Σουγιούλ, Π. Παπαδούκας, Κ. Βελμόρας, Χ. Γιαννακόπουλος, (καθιστοί), Α. Σακελλάριος, Γ. Γιαννακόπουλος, Δ. Γιαννουκάκης.

Το εξώφυλλο της παρτιτούρας «Άστα τα μαλλάκια σου»

Η έλευση της τεχνολογίας

Όταν στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1930 η Ελλάδα απέκτησε τη δυνατότητα παραγωγής δίσκων, κάτι που μέχρι τότε γινόταν στο εξωτερικό, αλλά και με τα εγκαίνια του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών το 1938, το σκηνικό άρχισε να αλλάζει. Τα τεχνικά μέσα πλέον, επέτρεψαν μια σχετικά γρήγορη διάδοση της μουσικής, έτσι ώστε το ελληνικό τραγούδι να αρχίσει σιγά – σιγά τις πρώτες προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης από το θέατρο. Η έλευση της τεχνολογίας όμως εκτός από την εύκολη διάδοση, εξασφάλισε και την μεγαλύτερη πρόσληψη μουσικών πληροφοριών και μηνυμάτων από Ευρώπη και Αμερική.

Οι επιρροές του ελαφρού τραγουδιού - Οι στίχοι

Στα τραγούδια που παράγονταν από τη δεκαετία του 1920, έπαψε πλέον η έντονη επιρροή του ιταλικού μπελ κάντο. Οι συνθέτες επηρεάσθηκαν από τη γαλλική σχολή τραγουδιού, δημιουργώντας τραγούδια ιδιαίτερα έντεχνα από μελωδική και αρμονική άποψη, συμβατών με το ρομαντικό κλίμα της εποχής και που μπορούσαν να λειτουργήσουν ως οικογενειακή αναψυχή. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις, δεν δίσταζαν να αναμείξουν στις περίτεχνες μελωδίες και αρμονίες και μοτίβα ανατολίτικα ή ρυθμούς δανεισμένους από την ελληνική μουσική όπως τα 7/8.

Οι επιρροές όμως δεν σταμάτησαν στο γαλλικό τραγούδι. Το αργεντίνικο ταγκό, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, κατακτά τις καρδιές των αστών Θεόδωρος Παπαδόπουλος «Τι καημός» [1936]. Τραγουδούν οι Λουντιάνα και Ελένη ντε Ροζέ Eldo di Lazzaro – Λ. Κατσουρόπουλου «Δυο μαύρα μάτια» [1937]. Τραγουδούν οι Δανάη και Πάνος Βισβάρδης , όπως και άλλοι λατινοαμερικάνικοι ρυθμοί όπως το φοξ - τροτ, η σάμπα, η ρούμπα κ.ά. που ήλθαν να παραγκωνίσουν το βαλς που κυριαρχούσε μέχρι τότε, ενώ τζαζ ορχήστρες έκαναν την εμφάνισή τους στα πολυτελή νυχτερινά κέντρα της εποχής. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τραγούδια που ενσωμάτωναν τα νέα μηνύματα.

Οι στίχοι των τραγουδιών μιλούσαν κυρίως για τον έρωτα Νίκος Γούναρης – Σπύρος Χαρώνης «Γλυκά μου μάτια αγαπημένα» [1953]. Τραγουδά ο συνθέτης , αλλά και για τη διασκέδαση Γιώργος Μουζάκης – Ναπολέων Ελευθερίου «Θέλω να τα σπάσω» [1954]. Τραγουδά η Μάγια Μελάγια , και το κρασί Μίμης Κατριβάνος – Κώστας Νικολαΐδης «Πιες γλυκό κρασί» [1933]. Τραγουδούν οι Δ. Φιλόπουλος και Δ. Ευσταθίου

Το θέατρο και ο κινηματογράφος

Το θέατρο, και ιδιαίτερα τα θεατρικά είδη της Επιθεώρησης και της Οπερέτας συνέχισαν να παράγουν τραγούδια που αρκετά από αυτά εξελίχθηκαν σε μέγιστες επιτυχίες. Οι συνθέτες συνέδεσαν σε αρκετά μεγάλο βαθμό την μουσική τους παραγωγή με το θέατρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Χρήστος Χαιρόπουλος που τα γνωστότερα τραγούδια του προέρχονται από τις οπερέτες που έγραφε για τις ανάγκες διαφόρων αθηναϊκών θεατρικών σκηνών.

Παράλληλα, ανάγκη για παραγωγή μουσικής και τραγουδιών προέκυψε και από την άνθιση του ελληνικού κινηματογράφου, ο οποίος από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να παράγει εντατικά ταινίες. Το ελληνικό σινεμά της εποχής προσέφερε στους συνθέτες βιοπορισμό αλλά και ένα ιδανικό πεδίο επεξεργασίας όλων των νέων μουσικών μηνυμάτων και ιδεών Η εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, Μουσικών και Μεταφραστών, το συμβούλιο του 1950: Από αριστερά (όρθιοι), Κώστας Γιαννίδης, Ασημάκης Γιαλαμάς, Μιχάλης Σουγιούλ, Παναγιώτης Παπαδούκας, Κώστας Βελμόρας, Χρήστος Γιαννακόπουλος, (καθιστοί), Αλέκος Σακελλάριος, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Γιαννουκάκης.

Έτσι δημιουργήθηκε ολόκληρη κατηγορία τραγουδιών, τα λεγόμενα ελαφρά, η οποία απευθύνθηκε στη μεσαία και ανώτερη οικονομικά και κοινωνικά αστική τάξη. Η παρτιτούρα του τραγουδιού «Άστα τα μαλλάκια σου» (εξώφυλλο) Η παρτιτούρα του τραγουδιού «Άστα τα μαλλάκια σου» (πρώτη σελίδα) Μιχάλης Σουγιούλ – Αλέκος Σακελάριος «Άστα τα μαλλάκια σου» [1951]. Από την ταινία του Αλέκου Σακελάριου «Εκείνες που δεν πρέπει ν’ αγαπούν». Τραγουδά ο Νίκος Γούναρης Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ «Τα τελευταία γιασεμιά» [1943]. Από την ταινία του Ανδρέα Λαμπρινού «Της μιας δραχμής τα γιασεμιά». Τραγουδούν ο Ορέστης Μακρής και η Τζένη Βάνου

Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ ► (Αθήνα 1885 – 1944) «Ο Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ στο πιάνο» ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Ο Αττίκ τραγουδά με κάποιες κοπέλες ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ «Ιστορίες τραγουδιών». Το πρόγραμμα της μουσικής παράστασης – διάλεξης που έδωσε ο Αττίκ το 1944 ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ «Ο διαβάτης της ζωής – Εξώφυλλο παρτιτούρας» ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ «Ο διαβάτης της ζωής – Η παρτιτούρα» ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ «Φαληράκι» [1928]. Τραγουδά ο Γιώργος Σαβαρής Φωτό: «Φαληράκι - Εξώφυλλο παρτιτούρας» ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ «Ζητάτε να σας πω» [1930]. Τραγουδά η Ζωή Μάγκου Φωτό: «Ζητάτε νε σας πω - Η παρτιτούρα» ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ «Ο διαβάτης της ζωής» [1932]. Τραγουδά ο Νικόλας Μοσχονάς Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ «Μαραμένα τα γιούλια κι οι βιόλες» [1935]. Τραγουδά η Κάκια Μένδρη

Αντώνης Βώττης ►(Αθήνα 1890; - 1970) Ο Αντώνης Βώττης ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Αντώνης Βώττης «Κατινάκι μου» - Εξώφυλλο παρτιτούρας ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Αντώνης Βώττης «Κατινάκι μου» - Η παρτιτούρα ΑΡΧΕΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Αντώνης Βώττης – Λόλα Βώττη «Της κιθάρας το κλάμα» [1930]. Τραγουδά ο Μιχάλης Θωμάκος